Rối loạn mỡ máu: hiểu đúng để phòng ngừa và điều trị hiệu quả

Rối loạn mỡ máu, hay còn gọi là tăng lipid máu, đang trở thành một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại trong cộng đồng hiện đại. Theo kết quả Điều tra quốc gia về các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam năm 2021, có tới 44,1% người trưởng thành trong độ tuổi từ 18 đến 69 có mức cholesterol trong máu cao từ 5,0 mmol/L trở lên hoặc đang sử dụng thuốc điều trị. Do đó nếu không có những biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả, gánh nặng bệnh tật do rối loạn mỡ máu và các biến chứng tim mạch sẽ ngày càng gia tăng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và hệ thống y tế.

Sáng ngày 26/4/2025, Câu lạc bộ Dinh dưỡng – Bệnh không lây tại HCDC đã tổ chức buổi sinh hoạtmang chuyên đề “Phòng ngừa và điều trị Rối loạn mỡ máu”. Đây là hoạt động thường niên nhằm chia sẻ kiến thức cho cộng tác viên và người dân trong cộng đồng về dinh dưỡng và vận động hợp lý; dự phòng, theo dõi và điều trị các bệnh không lây nhiễm.

Ảnh: BS.CK2 Nguyễn Huân – Phó Trưởng khoa Phòng khám, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố chia sẻ kiến thức tại buổi sinh hoạt

Rối loạn mỡ máu xảy ra khi nồng độ các chất béo trong máu bị mất cân bằng. Mức cholesterol "xấu"(LDL) cao sẽ tích tụ trong thành động mạch, hình thành các mảng xơ vữa, gây hẹp lòng mạch và cản trở lưu thông máu. Ngược lại, cholesterol "tốt" (HDL) có vai trò vận chuyển cholesterol dư thừa từ các mô về gan để đào thải ở mức thấp. Triglyceride cao cũng liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Quá trình này diễn ra âm thầm trong nhiều năm, thường không có triệu chứng cho đến khi xảy ra biến chứng như đau tim hoặc đột quỵ. Vì vậy,kiểm tra sức khỏe định kỳ và thay đổi lối sống lành mạnh là cách duy nhất để phòng ngừa:

- Chế độ dinh dưỡng lành mạnh đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát nồng độ mỡ máu:

• Hạn chế chất béo bão hòa, tránh xa chất béo chuyển hóa

• Tăng cường chất béo không bão hòa (omega-3, omega-6) từ cá béo, dầu thực vật, các loại hạt

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, bổ sung chất xơ hòa tan

• Hạn chế đường, tinh bột tinh chế và kiểm soát lượng muối tiêu thụ

- Tăng cường hoạt động thể chất

- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân, béo phì

- Bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu bia

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm mỡ máu

Rối loạn mỡ máu hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu được phát hiện sớm và kiểm soát đúng phương pháp. Một chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện hợp lý và khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp mỗi người và gia đình xây dựng một cuộc sống khỏe mạnh, bền vững.

Nguyễn Bích Lộc – Khoa Dinh dưỡng – Bệnh không lây

Tài liệu tham khảo:

1. Bộ Y tế. Điều tra quốc gia các yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam, 2021.

2. American Heart Association (AHA) Guidelines on Cholesterol Management. 

3. Hội Tim mạch học Việt Nam (VSC), Hướng dẫn điều trị rối loạn lipid máu năm 2020. 

4. World Health Organization (WHO) recommendations on diet and physical activity for prevention of cardiovascular disease.