Tìm hiểu về những yếu tố nguy cơ của ung thư vú

Ung thư vú (UTV) là loại ung thư thường gặp nhất, đứng hàng đầu trong các loại ung thư ở nữ giới, thường gặp ở độ tuổi từ 40 – 60 tuổi. Mỗi năm trên Thế giới, UTV gây ảnh hưởng đến hơn 2 triệu phụ nữ và là nguyên nhân gây tử vong xếp hàng thứ 4 với khoảng 627.000 người tử vong vì căn bệnh này vào năm 2018. Cùng xu hướng đó tại Việt Nam, UTV là loại ung thư mắc phổ biến hàng đầu trong các loại ung thư ở nữ giới với hơn 15.000 người mới mắc và hơn 6.000 người tử vong.

UTV là tình trạng bệnh lý do tế bào tuyến vú phát triển không kiểm soát được, tạo thành các khối u ác tính, những tế bào này có khả năng xâm lấn vào mạch máu, mạch bạch huyết xung quanh và di chuyển xa khỏi vị trí ban đầu tạo thành khối u di căn. UTV  hiếm khi xuất hiện ở nam giới, tỉ lệ nam giới mắc UTV chiếm khoảng 1% so với nữ giới

Top 5 ung thư mắc mới ở Nữ tại Việt Nam năm 2018

(Nguồn số liệu: Globocan Việt Nam 2018)

Yếu tố nguy cơ của UTV

Tiền sử gia đình: Phụ nữ có một người thân trong thế hệ thứ nhất (mẹ, dì, chị em gái ruột) mắc UTV thì có nguy cơ mắc UTV cao gấp 1,5 lần so với những phụ nữ không có người thân mắc UTV và nguy cơ này cao gấp 2-4 lần ở những phụ nữ có từ 2 người thân trong thế hệ này mắc UTV.

Yếu tố di truyền: Các gen đột biến BRCA1, BRCA2 liên quan đến khoảng 5 – 10 % các trường hợp UTV ở phụ nữ nói chung và 15 – 20% các trường hợp UTV có tính chất gia đình.

Tiền sử bản thân từng mắc UTV: Những bệnh nhân UTV tăng 5 – 10% nguy cơ phát triển 1 loại ung thư mới trong vòng 10 năm

Bệnh lành tính tuyến vú: Người mắc các bệnh lý tuyến vú có liên quan đến tăng sản không điển hình ống tuyến vú và tiểu thùy thì có nguy cơ mắc UTV cao hơn khoảng 4 lần so với nguy cơ mắc UTV trung bình

Tăng mật độ mô vú trên phim Xquang: Nguy cơ mắc UTV tăng khi khi mật độ mô vú tăng

Tuổi hành kinh sớm và mãn kinh muộn: Nguy cơ mắc UTV tăng ở những người có kinh nguyệt sớm trước 11 tuổi so với người bắt đầu có kinh nguyệt từ 14 tuổi là khoảng 20% và mãn kinh muộn sau 55 tuổi so với người trong độ tuổi từ 50 – 54,86 tuổi là khoảng 12%

Yếu tố nội tiết: Những phụ nữ sau mãn kinh có nồng độ hóc môn sinh dục (estrogen, progesterone) cao tự nhiên làm tăng gấp 2 lần nguy cơ mắc UTV so với những phụ nữ có nồng độ hóc môn sinh dục thấp nhất. Việc sử dụng liệu pháp hóc môn hoặc liệu pháp thay thế hóc môn sau mãn kinh có nguy cơ làm tăng khả năng mắc UTV ở phụ nữ.

Không sinh con hoặc không cho con bú: Những phụ nữ không sinh con hoặc sinh con đầu lòng muộn sau tuổi 30, không cho con bú có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn những người bình thường.

Lối sống thiếu lành mạnh và ít vận động thể lực: Phụ nữ uống nhiều rượu, hút nhiều thuốc lá, ít vận động thể lực, béo phì, béo phì sau mãn kinh có nguy cơ cao mắc UTV

Yếu tố môi trường: Tiếp xúc với tia bức xạ, hóa chất, ô nhiễm môi trường,…có nguy cơ làm tăng khả năng mắc UTV

Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC)