Nguy cơ gãy xương vì loãng xương tăng cao sau tuổi 50

Loãng xương là nguyên nhân chủ yếu gây gãy xương, giảm khả năng vận động và suy giảm chất lượng cuộc sống ở người cao tuổi. Với xu hướng già hóa dân số diễn ra nhanh tại TP.HCM, việc chủ động phòng ngừa loãng xương từ sớm bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý và lối sống lành mạnh đang trở thành mối quan tâm cấp thiết.

Loãng xương là một căn bệnh thầm lặng nhưng nguy hiểm, đặc biệt phổ biến ở người từ 50 tuổi trở lên. Theo thống kê của Hiệp hội Loãng xương quốc tế (IOF), loãng xương ảnh hưởng đến khoảng 500 triệu người trên toàn cầu, trong đó 21,2% phụ nữ và 6,4% nam giới từ 50 tuổi trở lên mắc bệnh. Mỗi năm, có đến 37 triệu ca gãy xương do loãng xương ở người trên 55 tuổi – tương đương khoảng 70 ca mỗi phút. Ước tính, 1/3 phụ nữ và 1/5 nam giới sau tuổi 50 sẽ gặp ít nhất một lần gãy xương do loãng xương [1].

Tình trạng loãng xương không chỉ là vấn đề toàn cầu mà còn đặc biệt đáng lo ngại tại các quốc gia và đô thị đang già hóa nhanh như TP.HCM – nơi hiện có hơn 1,5 triệu người cao tuổi, chiếm khoảng 16% dân số [2]. Đây là một thách thức rất lớn đối với hệ thống y tế, an sinh xã hội, đòi hỏi những giải pháp toàn diện và bền vững nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi.

Nhằm cung cấp cho người dân các giải pháp về phòng ngừa loãng xương, ngày 20/6/2025, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố (HCDC) đã tổ chức buổi sinh hoạt Câu lạc bộ Dinh dưỡng – Bệnh không lây với chủ đề “Dưỡng chất cho xương – Giải pháp hỗ trợ loãng xương ở người lớn tuổi”. Chương trình thu hút hơn 100 người tham dự, bao gồm người dân, cộng tác viên sức khỏe và nhân viên y tế trên địa bàn thành phố.

ThS.BS. Phạm Ngọc Oanh, Trưởng khoa Dinh dưỡng – Bệnh không lây, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố chia sẻ kiến thức tại buổi sinh hoạt

Dinh dưỡng – Chìa khóa vàng giúp phòng ngừa loãng xương

Theo ThS.BS.Phạm Ngọc Oanh, một chế độ dinh dưỡng khoa học không chỉ giúp duy trì sức khỏe mà còn đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và hỗ trợ điều trị loãng xương. Đặc biệt đối với người cao tuổi hoặc người có nguy cơ mắc bệnh cơ xương khớp, việc bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu là cực kỳ quan trọng để giữ cho hệ xương luôn chắc khỏe.

Canxi là khoáng chất thiết yếu tạo nên cấu trúc của xương và răng, giúp duy trì mật độ xương ổn định, ngăn ngừa tình trạng loãng xương và tham gia vào các chức năng quan trọng khác của cơ thể. Nguồn canxi tự nhiên có thể tìm thấy trong các thực phẩm như sữa, các chế phẩm từ sữa (phô mai, sữa chua), tôm, cua đồng, cá và các loại rau xanh như rau dền, rau ngót, cần tây…

Magie và Phospho là hai khoáng chất quan trọng giúp xương phát triển và duy trì cấu trúc chắc khỏe. Hai chất này có hầu hết trong các loại thực phẩm, có nhiều trong các loại đậu, ngũ cốc, sữa, trứng, thịt bò, thịt gà… Phospho có nhiều trong các loại đậu, hạt, ngũ cốc, sữa, trứng và các loại thịt.

Vitamin D giúp tăng cường hấp thu canxi và phospho qua đường tiêu hóa và giảm đào thải qua thận. Vitamin D chủ yếu được cơ thể tổng hợp từ ánh sáng mặt trời và có thể được bổ sung qua các loại thực phẩm như sữa, lòng đỏ trứng, dầu gan cá…

Vitamin K hỗ trợ gắn kết canxi vào xương và tham gia vào quá trình đông máu. Thực phẩm giàu vitamin K chủ yếu là các loại rau lá xanh đậm như: cải bó xôi, cải thìa, cải xoăn và bông cải xanh. Ngoài ra, vitamin K còn có trong trứng, thịt, các loại dầu như dầu đậu tương, hướng dương, dầu hạt nho.

Protein (chất đạm): là thành phần thiết yếu giúp xây dựng cơ bắp, bảo vệ khung xương, giúp hạn chế gãy xương do suy giảm khối cơ ở người lớn tuổi. Protein có nhiều trong các loại thịt, cá, trứng, sữa và các loại đậu, đỗ …

Buổi sinh hoạt với hơn 100 người tham gia, gồm người dân, cộng tác viên, nhân viên y tế

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ – Hỗ trợ phòng ngừa loãng xương hiệu quả

Thói quen như ăn mặn, hút thuốc lá hay ít vận động đều âm thầm làm suy giảm mật độ xương theo thời gian.

Ăn mặn: Tiêu thụ quá nhiều muối khiến cơ thể tăng đào thải canxi qua đường tiểu, làm giảm lượng canxi dự trữ trong xương. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo mỗi người chỉ nên ăn dưới 5g muối mỗi ngày.

Hút thuốc lá: Ảnh hưởng đến quá trình hấp thu canxi, ức chế hoạt động của tế bào tạo xương và làm giảm mật độ xương dẫn đến tăng nguy cơ loãng xương.

Thiếu vận động thể lực: Khiến cơ và mật độ xương bị suy yếu, làm suy giảm khối cơ, tăng nguy cơ loãng xương và té ngã ở người lớn tuổi. Vận động đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, liên tục 5 ngày trong tuần với cường độ trung bình và tùy theo tình trạng sức khỏe sẽ giúp cải thiện mật độ xương và giảm nguy cơ loãng xương.

Một lối sống lành mạnh kết hợp chế độ dinh dưỡng cân đối chính là chìa khóa giúp người cao tuổi duy trì hệ xương chắc khỏe, dẻo dai và giảm thiểu nguy cơ loãng xương.

Ngoài phần chia sẻ chuyên môn, người tham dự còn được đo huyết áp miễn phí, tư vấn dinh dưỡng và giải đáp các thắc mắc về chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm giúp người dân nâng cao nhận thức, đồng thời tạo động lực thay đổi lối sống theo hướng tích cực và khoa học hơn.

Câu lạc bộ Dinh dưỡng – Bệnh không lây là một trong những hoạt động thường xuyên của HCDC được tổ chức vào sáng thứ sáu tuần thứ ba của tháng, nhằm tăng cường truyền thông và giáo dục sức khỏe cho cộng đồng.

Nguồn:

1. International Osteoporosis Foundation. Epidemiology of osteoporosis and fragility fractures. https://www.osteoporosis.foundation/facts-statistics/epidemiology-of-osteoporosis-and-fragility-fractures

2. Dân số theo Công văn số 6695/PC06-D92 ngày 03 tháng 12 năm 2024 của Công an Thành phố.

Lê Thị Mỹ Hạnh, Khoa Dinh dưỡng – Bệnh không lây