Cuộc chiến với ma túy sẽ còn dài (phần 1)

Phân loại ma túy

Trước đây, cụm từ “ma túy tổng hợp” dùng để ám chỉ nhóm amphetamine và các dẫn xuất như methamphetamine (đá), MDMA (lắc) và để phân biệt với nhóm ma túy có nguồn gốc từ thiên nhiên là cần sa và thuốc phiện cùng với các dẫn xuất như morphine và heroin. Vài năm gần đây, nhiều loại ma túy mới được du nhập bất hợp pháp vào Việt Nam bao gồm: tem giấy/bùa lưỡi (LSD), muối tắm (chiết xuất từ lá khat), cỏ Mỹ (cần sa tổng hợp) … và gần đây nhất là có “ke” (ketamine).

Về phương diện dược lý học thần kinh thì ma túy được chia thành 2 nhóm. Nhóm ức chế trầm dịu: nhóm thuốc phiện và các dẫn xuất, ketamine (bản chất là 1 thuốc gây mê). Nhóm kích thích: bao gồm tất cả các chất ma túy còn lại. Do tính chất đối kháng của 2 nhóm ma túy này, nên hầu như chúng không được trộn chung với nhau, nhưng dân chơi có thể dùng heroin, ketamine hoặc thậm chí nhóm thuốc gây ngủ (hướng thần) như bezodiazepin sau khi sử dụng nhóm kích thích để “hóa giải” bớt trạng thái hưng phấn của nhóm ma túy kích thích.

Số ma túy bị các đơn vị chức năng bắt giữ. Ảnh: Hải quan TPHCM

Thông tin về ma túy có trong nước xoài

Ma túy không hề rẻ, thường giá 1 đơn vị (liều) ít nhất là 200,000-500,000đ. Nên việc pha trộn ma túy vào các thức uống như: trà sữa, sinh tố… để bán thì khó khả thi, bởi pha ít quá thì không “phê” (liều dưới ngưỡng). Theo thông tin trên báo chí, thì cơ quan chức năng vừa phát hiện 1 loại “ma túy mới” trong nước xoài có hoạt chất là bromazepam. Có nhiều điểm cần lưu ý thêm.

Liều lượng bromazepam trong 1 gói được công bố là quá cao 17,68g tương đương với gần 3.000 viên thuốc biệt dược của một hảng thuốc và gấp 589 lần liều tối đa/ngày (5 viên thuốc tương đương với 30mg). Có lẽ lực lượng chức năng đã cân “cả củ lẫn rể” mà không tính nồng độ để quy ra hàm lượng thực sự. Bromazepam là 1 thuốc thuộc nhóm bezodiazepine, được dùng nhiều trong khoa tâm thần để điều trị trầm cảm, rối loạn lo âu, mất ngủ ngắn hạn…

Bromazepam cũng không hề mới, thuốc được bán tại Việt Nam từ những năm 1990. Thuốc hiện đang được xếp vào danh mục III, theo nghị định số 73/2018 của thủ tướng chính phủ, có nghĩa là được dùng trong lĩnh vực y tế với những quy định của cơ quan có thẩm quyền và Bộ Y Tế đã xếp nhóm bezodiazepine là thuốc “hướng thần” với quy định kê toa khá nghiêm ngặt. Một chất thuốc có thể trở thành ma túy nếu sử dụng sai mục đích. Ống morphine trong tủ thuốc tại bệnh viện là thuốc, nhưng nếu bị tuồn ra ngoài cho người nghiện thì là ma túy. Như vậy, bromazepam trong gói nước xoài thuộc phạm trù này.

Cuộc chiến với ma túy sẽ còn dài (phần 2)

Vì sao hiện giới trẻ có khuynh hướng sử dụng ma túy tổng hợp?

Hiện nay, ma túy đang chuyển dạng, trong vòng 5-10 năm nay rất ít người mới chơi heroin mà chủ yếu là nhóm kích thích, nhiếu nhất là đá, lý do là:

·   Người nghiện heroin trình diễn 1 hình ảnh quá tệ hại: răng sún, ăn mặc lôi thôi, hôi hám…mà đặc điểm tâm lý của giới trẻ là thích bắt chước, do đó họ không thích bắt chước 1 hình ảnh tệ hại như vậy.

·   Khác với heroin, bắt buộc phải chơi mỗi ngày ít nhất 2-3 cữ, nếu không sẽ bị hội chứng cai rất khổ sở, thì đá hay lắc không thể chơi liên tiếp nhiều ngày được và họ cũng không có nhu cầu phải chơi mỗi ngày, do không bị hội chứng cai nặng nề như chơi heroin.

·   Do đá/lắc và hầu hết ma túy nhóm kích thích chậm gây nghiện hơn và không có hội chứng cai rầm rộ như heroin nên giới trẻ đổn đại với nhau là đá/lắc không nghiện, vì họ thấy những người chơi trước không buộc phải chơi mỗi ngày.

Ma túy tổng hợp gây những tác hại trên não bộ với những tổn thương không hồi phục

Heroin gây nghiện rất nhanh và là chất gây nghiện khó từ bỏ nhất, nhưng heroin hầu như không gây loạn thần. Đá/lắc và các loại ma túy tổng hợp gây kích thích thì ngược lại: chậm nghiện hơn nhưng gây những tác hại trên não bộ với những tổn thương không hồi phục, nếu sử dụng kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng loạn thần và có hành vi nguy hiểm cho xã hội.

Phát hiện bất thường nếu trẻ sử dụng ma túy

Ma túy ngày nay thay hình đổi dạng rất nhiều để né tránh pháp luật, đó là chưa kể theo cơ quan bài trừ ma túy Liên Hiệp Quốc thì trung bình có hơn 100 chất ma túy mới được phát minh trong chỉ 1 năm, nên cuộc chiến với ma túy sẽ còn dài và không có hồi kết vì cấm chất này họ sẽ tìm ra chất khác.

Biện pháp phòng ngừa hữu hiệu nhất là các phụ huynh cần quan tâm, chăm sóc con em mình để phát hiện các bất thường, vì người sử dụng ma túy thường có 3 điều bất minh:

-    Bất minh tài chính: lúc nào cũng thiếu tiền, xin tiền đi học thêm hoặc mua sách..

-    Bất minh thời gian: hay vắng mặt vào 1 thời điểm nhất định, khi về thì tươi tỉnh, hoạt bát hơn nếu sử dụng nhóm kích thích.

-    Rối loạn giấc ngủ: thức đêm rất khuya và dậy rất muộn.

Và cuối cùng là các phụ huynh đừng cho con em mình quá nhiều tiền.

BS Huỳnh Thanh Hiển – Bệnh viện Tâm Thần